Instytucje republiki rzymskiej

 W czasie, gdy konsul rzymski podejmował działania urzędowe, towarzyszyło mu zawsze 12 woźnych - tzw. liktorów, trzymających w lewej ręce pęki rózeg spiętych rzemieniami - symbol jego prawa do karcenia obywateli. Gdy konsul udawał się poza Rzym, w pęki rózeg wkładano topory, świadczące o nieograniczonym charakterze jego władzy poza murami miasta.

Nazwa	Liczba osób	Kadencja	Powoływanie	Zakres obowiązków
Zgromadzenia ludu rzymskiego	zmienna	-	Ogół obywateli podzielony wg zasady terytorialnej – komicja tribusowe - lub majątkowej – komicja centurialne	Powoływania przedstawicieli i urzędników, decydowanie w niektórych sprawach
Senat	300, a od I w. p.n.e. 600	w zasadzie dożywotnia	Uzupełniani z grona osób, które sprawowały już wyższe urzędy	Bezpieczeństwo państwa, finanse, sprawy zagraniczne, wyznaczanie zadań urzędników, wyznaczanie namiestników prowincji, zatwierdzanie uchwał zgromadzenia ludowego
Konsulowie	2	rok	Wybierani przez komicja centurialne	Dowodzenie armią, najwyższa władza w mieście, interpretacja wróżb
Pretorzy	1, a następnie 2	rok	Wybierani przez komicja centurialne	Utrzymanie porządku w mieście, władza sądownicza w sprawach obywateli
Cenzorzy	2	5 lat	Wybierani przez komicja centurialne, z reguły spośród starszych wiekiem senatorów	Sprawy finansowe, prowadzenie spisów majątkowych, ustalanie list senatorów i członków komicji, nadzór nad pracami publicznymi
Trybuni ludowi	10 (początkowo mniej)	rok	Wybierani spośród plebejuszy na zgromadzeniach ludowych	Obrona praw ludu z prawem weta wobec decyzji urzędników, prawo zwoływania zgromadzeń ludowych
Edylowie kurulni	2	rok	Wybierani przez komicja tribusowe	Troska o zaopatrzenie miasta, organizowanie na własny koszt igrzysk, nadzór nad targowiskami
Kwestorzy	4	rok	Wybierani przez komicja tribusowe	Pomocnicy konsulów do spraw finansowych (zarząd skarbu)
Dyktator	1	6 miesięcy	Wybierany przez senat w sytuacji najwyższego zagrożenia	Pełnia władzy bez ograniczeń ze strony innych urzędników, w szczególności jednoosobowe dowodzenie armią