kartka z historii

Żył w latach 1865 - 1940.      Urodził się w Ludźmierzu na Podhalu. Znał góry i folklor góralski, był zapalonym taternikiem, a swoją miłość do gór wyrażał zarówno w młodopolskich lirykach, jak i pisanych stylizowaną góralską gwarą opowiadaniach. Był przyrodnim bratem malarza Włodzimierza Tetmajera, a ciotecznym Tadeusza Boy-Żeleńskiego.     W okresie Młodej Polski cieszył się ogromną popularnością, kobiety go adorowały, podziwiano jego twórczość za wirtuozerię słowa i śmiałą lirykę erotyczną. Wyspiański uwiecznił go w swoim "Weselu" pod postacią Poety. W okresie międzywojennym jego sława przygasła, a choroba psychiczna uniemożliwiła mu pracę pisarską. Pod koniec życia stracił wzrok, żył w biedzie i samotności. Zmarł jako bezdomny nędzarz w okupowanej przez Niemców Warszawie.      Jego wiersze, a szczególnie druga seria "Poezji" wydana w 1894 roku, wywarły duży wpływ na postawy młodopolskich artystów. Pisał także dramaty - "Judasz", "Zawisza Czarny&quo

Żył w latach 1860 - 1904. Rosyjski dramaturg i prozaik.       Publikował już jako student medycyny. Były to utwory satyryczno-humorystyczne - "Kameleon", "Śmierć urzędnika", łączące liryzm z ironią.      Jego życie było wypełnione twórczością literacką, pracą w charakterze lekarza, działalnością społeczną, a także walką ze słabościami własnego organizmu niszczonego przez gruźlicę. Pomimo choroby udał się w morderczą podróż na wyspę zesłańców, aby zebrać materiały do książki o katorżnikach - "Sachalin".      Swoją dramaturgią wywarł duży wpływ na rozwój teatru światowego, mimo, iż jego pierwsza sztuka - znana później jako "Platonow" - została doceniona dopiero wiele lat po jego śmierci.      Teatrem interesował się od lat młodzieńczych, kiedy to jako gimnazjalista charakteryzował się, żeby go wpuszczono na spektakle teatru zawodowego, zabronione dla młodzieży szkolnej. Pisał felietony  teatralne i opowiadania z życia rosyjskiej sceny.      Wartość

Żył w latach 1828 - 1906. Był norweskim dramaturgiem, który już w wieku 20 lat zaczął pisać sztuki teatralne. Przez wiele lat pracował jako kierownik sceny i reżyser. Przygotował ponad 100 przedstawień.     W swych sztukach - np. "Nora, czyli Dom Lalki", "Dzika kaczka", "Upiory", "Peer Gynt", "Wróg ludu" - podejmował problemy etyczne, tj. rolę prawdy i kłamstwa w życiu człowieka, relacji na linii jednostka a społeczeństwo.

      Żył w latach 1875 - 1955. To wybitny eseista i powieściopisarz niemiecki.     W 1929 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla za powieść-sagę "Buddenbrookowie", którą napisał w wieku 25 lat. Sławę zdobył opowiadaniami: "Śmierć w Wenecji", "Tristan", "Tonio Kr öger", powieściami: "Czarodziejska góra", "Doktor Faustus", "Lotta w Weimarze", "Józef i jego bracia", a także esejami o literaturze i pisarzach.      W 1933 roku opuścił nazistowskie Niemcy i pozostał na emigracji do końca życia.

Właściwie to Józef Teodor Konrad Korzeniowski. Żył w latach 1857 - 1924.     To angielski pisarz polskiego pochodzenia. Jako dziecko znalazł się w głębi Rosji, dokąd jego ojciec, również pisarz - Apollo Nałęcz Korzeniowski - został wraz z rodziną zesłany za działalność konspiracyjną przed powstaniem styczniowym. Po śmierci rodziców wychowywał go wuj. Chłopiec mieszkał u niego w Krakowie i tam też chodził do gimnazjum. W wieku 17 lat opuścił Polskę w poszukiwaniu przygód. Pływał po morzu najpierw w charakterze majtka, później w stopniu kapitana brytyjskiej floty handlowej. Podróżował do Australii, Afryki, Indonezji. W swym burzliwym życiu doświadczył wielu przygód, jak pojedynki, awantury, a nawet przemyt broni. Poznał również czym jest odpowiedzialna i niebezpieczna praca na morzu.     W roku 1886 uzyskał brytyjskie obywatelstwo, a w 1895 roku ożenił się z Angielką. Rzucił pływanie po morzach i poświecił się pracy pisarskiej. Pisał w języku angielskim, którego zaczął się uczyć w wieku

     Niewątpliwie ciemną stroną reformy kościoła było przywrócenie do życia powołanej w XII wieku (a w następnych wiekach niemal zapomnianej) Świętej Inkwizycji. Jej zadaniem było sądzenie ludzi podejrzanych o odstąpienie od wiary katolickiej, czyli za herezję, ale też zwalczanie wszelkich przejawów oryginalnej myśli naukowej.      Działalność Świętej Inkwizycji zapisała się w szczególny sposób w Hiszpanii, gdzie na skutek jej wyroków spalono na stosach kilka tysięcy osób. W innych krajach miała ona mniejszy zasięg. W Polsce ta instytucja praktycznie nie działała.      Jednym z jej działań była cenzura polegająca na prowadzeniu wykazu dzieł, których wiernym nie wolno było czytać - był to tak zwany Indeks ksiąg zakazanych ( Index Librorum prohibitorum ). Powstał on w 1559 roku.       Na czarną listę trafiały dzieła heretyckie oraz takie, które podważały majestat kościoła. Zakazanych książek nie można było wydawać, a jak już je wydano, to p ublicznie palono. Ich autorów skazywano z kolei

     Żył w latach 1491 - 1556.     Przez wiele lat służył jako oficer w hiszpańskiej armii. W 1521 roku, lecząc się z odniesionych ran, pod wpływem religijnych lektur, nawrócił się. Udał się z pielgrzymka do Ziemi Świętej, a po powrocie do Europy osiedlił się w Paryżu, gdzie studiował łacinę i filozofię.      W 1534 roku wraz z 6 towarzyszami złożył śluby zakonne i rozpoczął pracę nad regułą Towarzystwa Jezusowego, którego zadaniem miała być obrona oraz szerzenie wiary katolickiej. W 1540 roku nowy zakon został zatwierdzony papieską bullą Regimini militantis ecclesiae przez papieża Pawła III.     W 1623 roku papież Urban VIII uznał Loyola za świętego. 

     W 1534 roku Hiszpan Ignacy Loyola utworzył Towarzystwo Jezusowe, potocznie zwane zakonem jezuitów. Od początku swej działalności zakon stał się ważnym i skutecznym narzędziem katolicyzmu w walce z reformacją. Członków zakonu obowiązywało ślepe posłuszeństwo wobec przełożonych i całkowite podporządkowanie się papieżowi. Oprócz ślubów zakonnych jezuici składali dodatkowy ślub posłuszeństwa właśnie papieżowi. Ich hasło brzmiało: ad maiorem gloriam dei - na większą chwałę bożą. I temu właśnie podporządkowane zostały ich działania, czyli prowadzenie duszpasterstwa, działalność misyjna i oświatowa.      Początkowo jezuici skupili się przede wszystkim na walce z reformacją, prowadzeniu dysput z innowiercami, publikowaniu katolickiej literatury oraz na katechizacji i budowie systemu szkolnictwa. Wprowadzili nowy typ szkoły średniej, a mianowicie kolegium. Pierwsze kolegia powstały w Rzymie. Wprawdzie szkoły te były bezpłatne, jednak przyjmowały głównie dzieci z zamożnych rodzin, chociaż

     Niemcy 1517 - Luter zawiesza 95 tez na drzwiach kaplicy w Wittenberdze, początek reformacji 1521 - cesarz Karol V potępia Lutera edyktem wormackim 1524-25 - powstanie chłopskie pod wodzą Thomasa Münzera 1525 - Prusy zostają pierwszym państwem, które ogłasza luteranizm religią panującą 1546-55 - wojny religijne 1555 - pokój w Augsburgu  Niderlandy 1518 - początki luteranizmu  1535 i później - dynamiczny rozwój kalwinizmu , który szczególnie na północy kraju zdobywa przewagę 1579 - ogłoszenie przez sygnatariuszy Rady Utrechckiej wolności religijnej; katolicyzm w południowych Niderlandach Szwajcaria 1523 - rada miejska Zurychu przyjmuje program reformatorski Ulricha Zwingli 1541 - Genewa głównym ośrodkiem kalwinizmu; obowiązują surowe przepisy dotyczące czystości religijnej oraz moralności połowa XVI wieku - obok siebie funkcjonują kantony protestanckie i katolickie Francja połowa XVI wieku - luteranizm i kalwinizm wyznawane przez 1/4 ludności 1562-98 - wojny religijne 1598 - edykt