kartka z historii

     Aleksander Wielki (336 - 323 p.n.e.) powziął śmiałą myśl podbicia "całego znanego świata". Dla opanowanego tą wizją młodego władcy, wojskowego geniusza, oznaczało to wojnę z Persją.     O jego szczegółach jego podbojów można przeczytać tutaj . W skrócie napiszę tak: w ciągu zaledwie pięciu lat rozbił imperium Persów oraz poszerzył panowanie greckie po Pamir i przyszłe granice Chin.  Założył ponad 70 miast i osad, w tym Aleksandrię w Egipcie, a także Kandahar w Afganistanie.      Podbitymi terytoriami rządził osobiście. Do pomocy dobierał sobie ludzi najczęściej pochodzących z macedońskiej arystokracji, choć także miejscowych. Chcąc zrównać Macedończyków i Persów, popierał mieszane małżeństwa. Sam poślubił najpierw córkę baktryjskiego księcia Roksanę, a następnie córkę Dariusza III Statejrę. Na dworze przyjął perski ceremoniał i nawet włączył oddziały perskie do swej armii.      W 324 roku p.n.e. zażądał ubóstwienia swej osoby i pomimo początkowej niechęci ze strony gre

  Ateny Organ Liczba osób Kadencja Powoływanie Zakres uprawnień Zgromadzenie Ludowe (eklezja) Zwykle 10-20 tysięcy dożywotnia Dorośli obywatele miasta niezależnie od stanu majątkowego Wybieranie przedstawicieli wg 10 dziedzicznych grup – fyl i 3 rejonów kraju – Ateny, wybrzeże, wnętrze kraju – podejmowanie najważniejszych decyzji Rada Pięciuset 500 1 rok Po 50 przedstawicieli z każdej z fyl Rozstrzyganie bieżących spraw i skarg obywateli, sądownictwo Prytanowie 50 36 dni Przedstawiciele jednej z fyl dyżurujący w budynku Rady w większości spraw, nadzór nad urzędnikami państwowymi Archonci 9 + sekretarz 1 rok Wybierani przez Zgromadzenie Ludowe z pr

hoplita Ateny Klasa Pochodzenie Zajęcia, obowiązki Prawa polityczne Obywatele Dzieci obywateli Aten Rzemiosło, handel, uprawa roli, sprawowanie urzędów Udział w Zgromadzeniu Metojkowie Osiedleni na stałe cudzoziemcy Rzemiosło, handel x Niewolnicy Dzieci niewolników, jeńcy wojenni Służba domowa, praca w warsztatach, na roli, w kopalniach srebra x Sparta Klasa Miejsce pobytu Zajęcia, obowiązki Prawa polityczne Spartiaci Sparta i garnizony Wojna, nadzór nad uprawiającymi przydzieloną ziemię helotom Udział w Zgromadzeniu Ludowym Periojkowie miasta Rzemiosło, handel i wystawianie oddziałów pomocnic

     Pod hasłem „współczesność” znajdują się zjawiska, które kształtują kulturę od II wojny światowej do dziś. Trudno pisać o epoce, która jeszcze trwa.      Po II wojnie światowej ukształtowały się 2 rywalizujące ze sobą bloki polityczno-wojskowe: Wschód – system komunistyczny) i Zachód (kapitalizm). Rozkwitowi gospodarczemu Zachod u towarzyszył rozwój liberalnej demokracji i całkowita swoboda poczynań. W państwach komunistycznych wegetowała gospodarka, wolności politycznej brakowało, politycy wyznaczali zadania sztuce (socrealizm), zaś swobodę wypowiedzi twórczej ograniczała cenzura. Zmuszała ona do twórczości aluzyjnej, opartej na inteligentnej grze z odbiorcą.      Od zmian politycznych 1989 roku świat uczy się funkcjonować w rzeczywistości pozbawionej elementu rywalizacji dwóch wrogich systemów.      Po drugiej wojnie światowej doszła do głosu filozofia egzystencjalizmu, nieco później pojawił się postmodernizm głoszący hasło destrukcji. W dziedzinie obyczajów i kultur

     Wielka Wojna, toczona w latach 1914-18, była pierwszym konfliktem o zasięgu globalnym. Przyniosła przewrót w technice i środkach walki. Zmieniła obraz Europy – upadły stare monarchie, powstały nowe republiki i odrodziły się dawne państwa. Rewolucja w Rosji zapoczątkowała budowę pierwszego państwa komunistycznego. Pokoju międzynarodowego – opartego na zasadach demokracji i sprawiedliwości – miała strzec powstała Liga Narodów.      Nauka i kultura wkroczyły w okres przełomu wcześniej niż świat wielkiej polityki, a spektakularnym znakiem nowych czasów był rozwój sztuki i techniki filmowej oraz kino. Wojna częściowo zahamowała, a częściowo zmieniła kierunek rozwoju sztuki. Coraz powszechniej zaczęła ona ulegać presji ekonomii, stając się towarem masowym. Panny z Awinion przedstawiciele: Europa i świat: - Zygmunt Freud tworzy podstawy psychoanalizy - Albert Einstein ogłasza podstawowe zasady szczególnej teorii względności, w której kategorie czasu i przestrzeni łączy w cztero

     Przełom wieków XIX i XX to w Europie czas pokoju i stabilizacji w stosunkach międzynarodowych, intensywnego rozwoju przemysłu, techniki oraz nauki. Jednocześnie jest to czas zbrojeń większości państw europejskich i przygotowań do wojny, czas konfliktów społecznych. Koniec wieku pogłębia obawy o upadek cywilizacji oraz kultury, rodzi postawy dekadenckie, poczucie zwątpienia w dotychczasowe idee, religie, czy cele życiowe, a jedyną niepodważalną wartością pozostaje sztuka – wolna od jakichkolwiek powinności wobec masowego odbiorcy. Popularnym motywem twórczości staje się konflikt między artystą a nierozumiejącym go społeczeństwem.      Przełom wieków charakteryzuje się wielką otwartością na nowe prądy i twórcze eksperymenty, współistnieniem różnorodnych kierunków artystycznych, ruchami reformatorskimi w teatrze.      Młodzi ludzie domagają się wolności obyczajowej, odrzucają konwenanse, gardzą obłudną moralnością mieszczańską. Następuje fascynacja parapsychologią, metafizyką

       XIX wiek był okresem dynamicznego rozwoju gospodarczego Europy. Jego znakami rozpoznawczymi stały się para i elektryczność. Zmechanizowana produkcja rosła, stając się tym samym siłą napędową całej gospodarki. Czas podróży skrócił się kilkakrotnie, a wynalezienie telegrafu przyspieszyło przekaz wiadomości. Zmienił się też wygląd miast i życie codzienne ludzi. W mieszkaniach najpierw pojawiły się lampy naftowe, potem gazowe, aż wreszcie elektryczne, a na ulicach latarnie. Rosły fortuny właścicieli fabryk, którzy nadwyżki finansowe lokowali w kolejnych inwestycjach. W ten sposób powstawał wielki kapitał przemysłowy. Do miast masowo napływali ludzie ze wsi poszukujący pracy, lecz nie starczało jej dla wszystkich. Wolny rynek, rozwój przemysłu i pomnażanie kapitału przyniosły ze sobą także przeludnienie miast oraz bezrobotnych i biedę części społeczeństwa.      Pod wpływem filozofów kształtowała się teoria sztuki. Artysta miał odzwierciedlać dostępną zmysłami rzeczywistość, naślad

     Romantyzm w Europie wyrósł z kryzysu idei oświecenia oraz upadku wiary w trwałość porządku feudalnego. Wielka Rewolucja Francuska zburzyła istniejący system społeczny, ale na przemiany wpłynęły także wojny napoleońskie, które rozbudziły dążenia do samodzielności narodów wchodzących w skład dotychczasowych monarchii i upowszechniły przekonanie o roli poszczególnych jednostek.      Tendencje romantyczne pojawiły się w literaturze już w 2. połowie XVIII wieku. W Niemczech romantyzm poprzedził okres tzw. burzy i naporu, którego przedstawiciele przedkładali intuicję i uczucie nad rozum, nawiązując w swej twórczości do źródeł ludowych i narodowych. W Anglii z kolei nastąpił zwrot ku średniowieczu – tzw. gotyckie powieści grozy, zostały odkryte ballady ludowe, narodziła się powieść historyczna. W Polsce natomiast wszystko zaczęło się wraz z utratą wolności i podziałem kraju między trzech zaborców. I tak Pieśń Legionów Polskich w Włoszech z roku 1797 stała się fundamentem świadomości

     C hociaż oświecenie wykorzystywało dorobek tradycji antycznej i myśli renesansowej, to było jednak czymś nowym. Wiek XVIII przyniósł liczne zmiany. Powszechnemu optymizmowi poznawczemu towarzyszyły odkrycia w dziedzinie chemii, fizyki i biologii, jak również wynalazki techniczne. Rozwojowi nauki sprzyjały powstające instytuty naukowe i akademie nauk, zaś wyrazem ideologii epoki stała się Wielka Encyklopedia , wydawana przez 30 lat we Francji. Z kolei krytycyzm wobec dotychczasowych stosunków społecznych zaowocował nowożytnymi koncepcjami demokratycznymi. I tak rewolucja amerykańska zaowocowała Deklaracją Niepodległości, Wielka Rewolucja Francuska dała Deklarację praw człowieka i obywatela, w Austrii i Prusach pojawił się absolutyzm oświecony, a w Rosji – mecenat państwa nad sztuką, nauką, oświatą. Kulturalną stolicą Europy stał się Paryż, a językiem intelektualnej i towarzyskiej elity francuski.      W oświeceniu ukształtowały się 3 nurty artystyczne: klasycyzm – nawiązujący do t

     Nazwa barok pochodzi z portugalskiego barocco, a oznacza niezwykłą perłę o nieregularnym kształcie. I taki w zasadzie był barok - kontrowersyjny, pełen przepychu, niejednoznaczny. Trwał od końca XVI wieku do połowy wieku XVIII, zaś w niektórych krajach poprzedził go okres przejściowy zwany manieryzmem. Najwcześniej, bo już w połowie XVI wieku ukształtował się we Włoszech i Hiszpanii, skąd oddziaływał na cały kontynent. Najpełniej rozwijał się w wieku XVII, przechodząc w klasycyzm i rokoko.      Barok ukształtowały liczne wojny oraz kontrreformacja. Zaowocowało to zainteresowaniem sensem życia, śmiercią i przeżyciami religijnymi (to były dominujące motywy w sztuce) oraz popadaniem w skrajność - od dewocji po libertynizm. Barok łączył w sobie m.in. wątki chrześcijańskie z mitologicznymi, wprowadzał elementy kultur orientalnych i narodowych (np. sarmatyzm); propagował przenikanie się sztuk, czego przykładem jest choćby opera.      W Polsce za prekursora baroku uwa