kartka z historii

  Muzyka barok: Claudio Monteverdi, Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Haendel klasycyzm: Wolfgang Amadeusz Mozart, Ludwig van Beethoven romantyzm: Fryderyk Chopin, Piotr Czajkowski, Giuseppe Verdi, Richard Wagner, Johann Strauss syn I połowa XX w.: Giacomo Puccini Malarstwo Nazwa Cechy charakterystyczne Główni przedstawiciele dadaizm sztuka dziecinna Marcel Duchamp, Hans (Jean) Arp ekspresjonizm odczucia, zniekształcone formy Vincent van Gogh, Edward Munch impresjonizm odczucia w danym momencie, jaskrawe kolory Claude Monet, Auguste Renoir kubizm geometryczne kształty Pablo Picasso, Georges Braque surrealizm nie dla

 Style klasyczne to: sztuka starożytnej Grecji i Rzymu (V-IV w. p.n.e. - I w. n.e.) renesans (XV - XVI w.) klasycyzm (XVIII - XIX w.) Style antyklasyczne to: styl romański (XI - XII w.) gotyk (XII - XV w.) barok (XVII - XVIII w.) romantyzm (połowa XIX w.) styl secesyjny / modernistyczny (XIX - XX w.)

     Szkoła stoików - założona przez Zenona z Kition - wzięła swoją nazwę od ateńskiego stoa pojkile , czyli "malowanego krużganka", gdzie zaczęli się spotykać jej zwolennicy. Stoicy kierowali się przeświadczeniem, że nad ludzkimi namiętnościami powinien panować rozsądek i podobnie jak sceptycy, uważali, że jedyną wartością jest dążenie do cnoty.      Kreowana przez nich wizja powszechnego braterstwa, jak również poczucie obowiązku i pełen dyscypliny autotrening, którego celem było zbudowanie w sobie odporności na ból i cierpienie, okazała się w późniejszych czasach szczególnie atrakcyjna dla Rzymian.     I tak w swoich pismach Seneka przedstawiał ideał mędrca stoickiego. Przestrzegał przed uleganiem afektom, zwłaszcza przed gniewem. Wyjaśniał czym jest prawdziwe szczęście, jaki jest jego stosunek do bogactwa, do cierpienia, itp. Uczył odpowiedniego wykorzystania życia, wskazywał na wartość pogody ducha, spokoju oraz na ilość wolnego czasu, który należy poświęcić nauce i pra

      Założycielem szkoły cyników był Diogenes z Synopy (ok. 412-323 r. p.n.e.), który wierzył, że wyzwolenie się od własnych pożądań jest cnotą. Głosił wolność od jakichkolwiek rzeczy zewnętrznych, norm społecznych i ograniczeń. Do cnoty prowadziła go praca i ćwiczenia ducha.      Był ekscentrykiem: mieszkał w beczce, dając w ten sposób wyraz swojej pogardzie dla ziemskich wygód; w jasny dzień przemierzał ulice Aten z zapaloną lampą powtarzając słynne słowa: "szukam człowieka". Sam mówił, że "łasi się do tych, co dają mu cośkolwiek, szczeka na tych, co odmawiają i zatapia zęby w ciele hultajów". Podczas spotkania z Aleksandrem Wielkim w Koryncie miał ponoć poprosić władcę, by ten mu "nie zasłaniał słońca".      Określenie "cynik" (greckie kynikós ) kojarzono z kyon - pies. Stąd czasami zwano cyników psami.         Epikurejczycy - nazywani tak od imienia Epikura z Samos - głosili, że ludzie powinni się oddawać pogoni za szczęściem, uwolniwszy s

       Żył w latach 384-322 p.n.e.  Był synem Nikomachosa, lekarza dworu macedońskiego. W wieku 17 lat udał się do Aten, gdzie rozpoczął naukę u Platona.  Spędził 12 lat w jego Akademii. W 342 roku p.n.e. Filip II Macedoński zatrudnił go jako wychowawcę swego syna Aleksandra. Arystoteles pełnił tę funkcję przez 7 lat, po czym powrócił do Aten. Oskarżony przez stronnictwo antymacedońskie o bezbożność został wygnany z miasta i udał się do Chalkis na wyspie Eubeja, gdzie zmarł.     Po śmierci Platona i pobycie w Macedonii założył własną szkołę filozoficzną Likejon w Atenach. Tak właściwie była ona instytutem naukowym, skupiającym specjalistów całej wiedzy o świecie. Wszechstronne zainteresowania i bogata spuścizna przyniosły Arystotelesowi miano najbardziej utalentowanego filozofa starożytnej Grecji. Był bezkonkurencyjnym i największym autorytetem naukowym także dla ludzi średniowiecza.      Oprócz dzieł poświęconych logice, fizyce, biologii, psychologii i polityce napisał "Retorykę&

     Żył w latach ok. 429 - 347 p.n.e. W wieku 20 lat został uczniem Sokratesa, zaś jego uczniem był Arystoteles, z którym wspólnie stworzyli podwaliny większości gałęzi filozofii spekulatywnej (czyli nieopierającej się na doświadczeniu, abstrakcyjnej, teoretycznej) i filozofii przyrody.      Jego prawdziwe imię brzmiało Aristokles, jednak ze względu na silną budowę ciała został nazwany Platonem. Był starannie wykształcony, wiele podróżował. Odwiedził m.in. Sycylię, Egipt i prawdopodobnie Kretę.     Platon był realistą, twórcą pierwszych wymyślonych przez ludzi utopii, fundamentalnych teorii form i nieśmiertelności, kosmogonii, której wpływy zaznaczyły się w myśli filozoficznej wszystkich późniejszych epok. Jego metafora jaskini uczy, że człowiek postrzega świat jedynie pośrednio, kształtując sobie jego obraz na podobieństwo cieni, jakie światło ognia rzuca na ścianę. Uważał, że istnieją ponad światem hierarchicznie ułożone idee. Najważniejszymi z nich były idee dobra, prawdy i piękna

      Żył w latach 469 - 399 p.n.e. Nie pozostawił po sobie utworów literackich ani dzieł filozoficznych; jego poglądy, jak i sposób życia znamy z pism jego uczniów - przede wszystkim Platona oraz przeciwników.      Za najwyższe dobo człowieka uważał cnotę, zapewniającą szczęście i pożytek, a za warunek cnoty - wiedzę. O postępowaniu człowieka miała decydować jego moralna świadomość, a zło pochodzić z nieświadomości.      Sokrates, a później jego uczeń Platon, ogłosili, w przeciwieństwie do sofistów (którzy przedmiotem swoich badań uczynili człowieka), że istnieją wartości stałe, takie jak sprawiedliwość i dobro. Wyodrębnił także "wartości liche", jak tchórzostwo, mściwość i nienawiść.     Sokrates był uważany za dziwaka. Spacerował po Atenach w podartym płaszczu i zmuszał napotkanych ludzi do rozmów na tematy etyczne. Do legendy przeszła jego brzydota, którą rekompensował niezwykłą wiedzą, humorem oraz pogodą ducha. Swoimi poglądami i postępowaniem drażnił ludzi i naraził si

      Leżąca na północy Europy Skandynawia nie była krainą zachęcającą do osadnictwa. Surowy, mroźny klimat oraz skalista w wielu miejscach ziemia stanowiły poważną przeszkodę. Ludzie osiedlali się więc jedynie w pobliżu wybrzeży morskich, jednak żyjące tam plemiona germańskie i tak utrzymywały się z trudem. Opuszczali oni Skandynawię w poszukiwaniu lepszych warunków życia, a tam, gdzie się pojawiali, nazywano ich Normanami - Ludźmi z Północy.     Wychowani w surowym klimacie i stałym kontakcie z morzem byli ludźmi silnymi, wytrwałymi, walecznymi wojownikami i świetnymi żeglarzami. Na zamorskie wyprawy wypuszczali się przede wszystkim Normanowie żądni łupów oraz przygód. Siebie nazywali wikingami.      Wikingowie posiadali długie, szybkie i zwrotne łodzie, na których docierali do odległych krain. W czasach karolińskich niepokoili Franków, jednak prawdziwą grozę zaczęli siać dopiero w okresie, gdy rozpadło się cesarstwo karolińskie (IX - X wiek). Zajęci sporami karolińscy władcy nie byl

    Arabia od niepamiętnych czasów była ojczyzną drobnych, ciągle zwaśnionych ze sobą plemion koczowniczych. Nic nie zapowiadało, że kiedykolwiek odegrają wielką rolę w dziejach świata. Aż nagle w VII wieku pojawił się wśród nich człowiek imieniem Mahomet, który ogłosił się wybranym prorokiem Allaha. Zjednoczył plemiona arabskie, które kilka lat po jego śmierci w 632 roku zaczęły podbijać sąsiadów.      Raz, że wynikało to z nakazów ich nowej religii - islamu , a dwa, że w tamtym czasie bardzo wzrosła liczba ludności Arabii, przy czym uboga ziemia tej krainy nie była w stanie utrzymać rosnącej liczby mieszkańców. Koniecznością stało się więc szukanie nowych terenów i lepszych warunków życiowych.     Arabowie ruszyli na podbój świata. Przez długi czas nie było siły, która potrafiłaby się im przeciwstawić. Do roku 637 zdobyli Syrię i Palestynę, do 641 Egipt, w 647 opanowali Trypolitanię w północnej Afryce, a 2 lata później zajęli Cypr i w 654 splądrowali Rodos. W 673 roku dotarli nawet

  Dynastia Początki Największe znaczenie Kraje Uwagi Andegaweni Karol I, książę Andegawenii, a od 1266 władca Sycylii XIII - XIV w. Neapol, Węgry, Polska W Polsce – Ludwik Węgierski i Jadwiga Burboni Boczna linia Kapetyngów panująca w Nawarze od 1559 XVI - XIX w. Francja, Hiszpania, Włochy W Hiszpanii do dziś Habsburgowie Hrabia Rudolf z Habsburga, 1273 wybrany na króla Niemiec XIV – pocz. XX w. Przede wszystkim kraje niemieckie, Niderlandy, Hiszpania W XVI w. najpotężniejszy ród Europy, cesarze austriaccy do 1918 Hohenzollernowie Ród znany w Szwabii od XI w., od 1415 w Brandenburgii, a od 1525 w Prusach XVIII – pocz. XX w. Prusy, Niemcy, Rumunia

      18-letni siostrzeniec Cezara dość niespodziewanie pojawił się na scenie politycznej. Ponieważ nie udało się go usunąć, doszło do II triumwiratu, z udziałem Marka Antoniusza (był jednym z wodzów Cezara), Lepidusa i właśnie Oktawiana. Po rozprawieniu się ze spiskowcami na życie Juliusza, podzieli się oni władzą. Marek Antoniusz otrzymał prowincje wschodnie, Lepidus Afrykę, zaś Oktawian prowincje zachodnie wraz z Italią.  Oktawian dążył do usunięcia konkurentów, zwłaszcza groźnego Antoniusza. Dla skompromitowania go wykorzystał jego związek z królową Egiptu Kleopatrą. Ujawnienie zamiaru Antoniusza oddania prowincji wschodnich dzieciom jego i Kleopatry wywołało powszechne oburzenie, ułatwiając Oktawianowi rozpoczęcie wojny. Wygrana bitwa morska pod Akcjum w 31 r. p.n.e. oddała w ręce siostrzeńca Cezara Wschód.  Zmęczone społeczeństwo z ulgą przyjęło zakończenie wojen domowych. Ułatwiło to Oktawianowi umocnienie władzy. Wykorzystując przywiązanie ogółu Rzymian do ustroju republikańsk

      Ostatni okres republiki wypełniały walki między wielkimi wodzami. Zwolennicy republiki i rządów senatu byli bezsilni, a to dlatego, że wodzowie - mający oparcie w wiernych im legionach - mogli narzucić swoją wolę skłóconemu senatowi. Trzema najbardziej wpływowymi politykami w tamtym czasie byli: Gnejusz Pompejusz - zwycięzca w kampaniach w Azji Mniejszej i Syrii, Krassus - najbogatszy człowiek w Rzymie oraz Gajusz Juliusz Cezar - rozpoczynający wielką karierę. Cała trójka zawarła tajne porozumienie - tzw. I triumwirat, dzieląc między siebie władzę w państwie. To było w 60 roku p.n.e. Pierwszy triumwirat na krótko uporządkował sprawy państwowe, służąc głównie interesom inicjatorów. I tak, zgodnie z porozumieniem, Cezar otrzymał namiestnictwo Galii Przedalpejskiej (czyli północną Italię) i Narbońskiej (tereny dzisiejszej południowej Francji). Wykorzystując powierzone mu stanowisko, podjął podbój pozostałych terenów Galii, których większość znajdowała się dotąd poza władzą Rzymu.   

 W czasie, gdy konsul rzymski podejmował działania urzędowe, towarzyszyło mu zawsze 12 woźnych - tzw. liktorów, trzymających w lewej ręce pęki rózeg spiętych rzemieniami - symbol jego prawa do karcenia obywateli. Gdy konsul udawał się poza Rzym, w pęki rózeg wkładano topory, świadczące o nieograniczonym charakterze jego władzy poza murami miasta. Nazwa Liczba osób Kadencja Powoływanie Zakres obowiązków Zgromadzenia ludu rzymskiego zmienna - Ogół obywateli podzielony wg zasady terytorialnej – komicja tribusowe - lub majątkowej – komicja centurialne Powoływania przedstawicieli i urzędników, decydowanie w niektórych sprawach Senat 300, a od I w. p.n.e. 600 w zasadzie dożywotnia Uzupełniani z grona osób, które sprawowały już wyższe urzędy Bezpieczeństwo państwa, fina

 Najważniejsze grupy ludności w republikańskim Rzymie G rupa P ochodzenie Uprawnienia Patrycjusze Prawdopodobnie potomkowie arystokracji rodowej W początkach republiki (V w. p.n.e.) jedyna grupa o pełni praw politycznych Nobilowie Grupa uformowana w III w. p.n.e. z patrycjuszy i wyższych warstw plebejuszy Warstwa senatorska decydująca o polityce Rzymu Ekwici Pierwotnie najbogatsi obywatele miasta, zobowiązani do służby konnej Od czasów Augusta obsadzali większość najważniejszych urzędów Plebejusze Rzemieślnicy, kupcy, ludność uboga W początkach V w. p.n.e. bez prawa do urzędów Proletariusze Najniższa warstwa plebsu, m.in. wieśniacy przenoszący się do miasta Nieproduktywni, w znacznej mierze utrzymywani przez państwo, w