kartka z historii

      Właściwie to René Descartes. Żył w latach 1596-1650. To francuski filozof, matematyk i fizyk, twórca racjonalizmu oraz podstaw metodologii badań naukowych.     Zalecając daleko idący sceptycyzm, w całości odrzucał obserwacje dokonywane za pomocą zmysłów uważając, że są one zawodne i prowadzą do fałszywych wniosków. Na pierwszy plan wysnuwał samą czynność myślenia. Zalecał, by poznawać świat drogą dedukcyjną, przy zastosowaniu właściwych metod. W  badaniach naukowych postulował metodę rozumowania wzorowaną na myśleniu  matematycznym - sceptycyzm metodologiczny.      Autor m.in. "Rozprawy o metodzie" z roku 1637.       Jest autorem słynnej sentencji:

      Żył w latach 1478 - 1535. Angielski humanista, myśliciel, mąż stanu, a także pisarz. Twórca wizji państwa idealnego, zawartej w dziele pt. "Utopia" z roku 1516.  Hans Holbein młodszy, 1527 Opisał tam społeczeństwo żyjące na fikcyjnej wyspie Utopia. W języku greckim słowo to oznacza miejsce, które nie istnieje. W wymyślonym przez pisarza państwie została zniesiona własność prywatna. Całe społeczeństwo uczestniczy w procesie zaplanowanej produkcji, a wytworzone dobra są dzielone w zależności od potrzeb. Władzę sprawują wybierani przez ludność urzędnicy i panuje całkowita tolerancja religijna. Państwo prowadzi wojny jedynie w obronie własnych granic i krajów zaprzyjaźnionych.  Został ścięty z rozkazu króla Henryka VIII, gdy nie uznał legalności małżeństwa władcy z Anną, drugą żoną. Przed śmiercią rzekomo powiedział do kata: "Trzymaj się dzielnie człowieku, i nie bój się obowiązku. Moja szyja jest bardzo krótka, więc uważaj żebyś krzywo nie uderzył, jeśli chce...

      Żył w latach 1469 - 1527. Włoski pisarz polityczny, poeta, historyk i dyplomata służący interesom rodzimej Florencji. Twórca pojęcia racji stanu. Zwolennik ustroju republikańskiego.      Odbywał liczne podróże i misje dyplomatyczne. Spotkał się z królem Francji Ludwikiem XII, cesarzem Maksymilianem I, jak również z papieżem Juliuszem II. Po dojściu do władzy rodu Medyceuszy i upadku Republiki Florencji w 1512 roku został oskarżony o spisek, uwięziony i torturowany. Po wyjściu z więzienia skoncentrował swoje pasje polityczne na pisaniu traktatów, z których większość wydano pośmiertnie.      Punktem wyjścia dla jego rozważań była analiza społeczno-politycznej rzeczywistości. Swojej wiedzy nie czerpał z uczonych ksiąg, ale właśnie z własnych doświadczeń i obserwacji.      Swoje poglądy wyłożył w traktacie politycznym "Książę", wydanym w 1532 roku. To wnikliwy obraz mechanizmu działania władzy państwowej, jak równie...

Ugrupowanie Twórca / początki Charakterystyka doktryny Dalsze losy Luteranie Martin Luther / Niemcy, 1517 r. Do zbawienia potrzebna jest wiara w boga, a nie uczynki; ograniczenie form kultu; prymat państwa nad kościołem Obecnie to kościół ewangelicko-augsburski, głównie Niemcy i Skandynawia Kalwini Jean Calvin / Szwajcaria, 1536 r. Jedynym źródłem wiary jest Pismo Święte; bezwzględne posłuszeństwo władzy państwowo-kościelnej Obecnie to kościół ewangelicko-reformowany, głównie Niemcy, Szwajcaria Anglikanie Król Henryk VIII / Anglia, 1534 r. Doktryna zawierająca pierwiastki katolickie jak uznanie roli tradycji oraz kalwińskie, głową kościoła jest król Obecnie kościół anglikański Zwinglianie Ulrich Z...

Właściwie to Jean Baptiste Poquelin. Żył w latach 1622 - 1673. To największy francuski komediopisarz.     Wraz z Magdaleną B éjart założył trupę teatralną i przez 12 lat prowadził żywot wędrownego aktora, aby wreszcie dzięki protekcji króla osiąść na stałe w Paryżu w charakterze dyrektora teatru, głównego wykonawcy ról i dostarczyciela repertuaru.      Molier przyjaźnił się z ludźmi sztuki, tj. Boileau, Racine, La Fontaine. Wielkiej popularności towarzyszyła także nieustanna wrogość tych, którzy rozpoznawali się w ośmieszonych postaciach jego komedii. Najsłynniejsze spośród nich i grywane do tej pory to: Świętoszek , Skąpiec , Szkoła żon ,  Chory z urojenia , Mieszczanin szlachcicem , Don Juan , Mizantrop , Lekarz mimo woli , Szelmostwo Skapena , Miłość lekarzem , Uczone białogłowy .     Molier tworzył i grał aż do śmierci, która nastąpiła na scenie w trakcie odtwarzania tytułowej roli w jego własnej komedii "Chory z urojenia". Na skutek powszechn...

Żył w latach 1606 - 1684. To największy dramaturg Francji I połowy XVII wieku.      Jako adwokat nie zrobił kariery z powodu kłopotów z wymową. Sławę przyniosły mu tak komedie osadzone w paryskich realiach jak - Melita , Komedia złudzeń , Wdowa - czy klasyczne tragedie jak - Cynna , Horacjusz , Polieuktos .       Wystawienie Cyda w 1637 roku okazało się niebywałym sukcesem, jednakże entuzjazm publiczności spotkał się z niechęcią ze strony kardynała Richelieu. Nakazał on skrytykować dramat za porywczość, która mogła stać się złym wzorem dla młodzieży.      Pod koniec życia autora jego popularność przyćmiła sława Jeana Racine'a, autora m.in. Andromachy i Fedry .

Żył w latach 1536-1612. To najsłynniejszy polski kaznodzieja, postać otoczona legendą, uwieczniona w dziełach późniejszych twórców, jak Juliusz Słowacki, czy Jan Matejko.      Po studiach w Akademii Krakowskiej i kilkuletnim okresie kierowania szkołą parafialną w Warszawie, w 1564 roku przyjął święcenia kapłańskie. Już wtedy jako młody kaznodzieja zwrócił na siebie uwagę swoimi żarliwymi kazaniami. Kontynuując studia w Rzymie, wstąpił do zakonu jezuitów (rok 1569). Potem nauczał w kraju w szkołach jezuickich. W końcu w 1579 roku został rektorem nowo powołanej Akademii w Wilnie. Spędził tam 5 lat, po których objął stanowisko przełożonego domu zakonnego św. Barbary.      Od dawna pisał prace poświęcone problemom kościoła. Miał też za sobą swe najbardziej znane dzieło, tj. "Żywoty świętych". Ten zbiór literackich portretów, w tym także kanonizowanych i beatyfikowanych Polaków, miał umocnić nadwerężoną przez reformację relację między wiernym...

Żył w latach 1463 - 1494.  Był uczonym i filozofem, jednym z głównych przedstawicieli włoskiego odrodzenia. Jego traktat "O godności człowieka" uznaje się za manifest humanizmu. Przypisuje się mu stworzenie pojęcia osobowości, jak również stwierdzenie, że nauka może uznać za prawdziwe to, co można sprawdzić i zademonstrować. 

Żył w latach1530 - 1584. Był jednym z najznamienitszych twórców w dziejach polskiej literatury. I chociaż nigdy nie zarzucił twórczości w języku łacińskim, to sławę zyskał pisząc utwory w języku polskim.      Jako młody szlachcic studiował w Krakowie, Królewcu, Padwie. Przemierzył renesansowe Włochy i Francję, był dworzaninem małopolskich możnowładców, a potem został sekretarzem króla Zygmunta Augusta. Przyjął nawet niższe święcenia kapłańskie, lecz zrzekł się wszelkich godności duchownych i ożenił się z Dorotą Podlodowską.      Już wtedy otaczała go sława pisarska. Pisano o nim utwory. Zachwycano się "Fraszkami", chwalono "Pieśni" oraz wystawiono opartą na wzorach antycznych tragedię, pierwszą w Polsce i zarazem jedyną - "Odprawę posłów greckich". We fraszkach odmalował z humorem życie na królewskim dworze.      Kochanowski przyjaźnił się z biskupem płockim, a a później krakowskim i humanistą, Piotrem Myszkowskim. Pisarz zadedykowa...